Ֆիզիկոս-աստղագետ 09․11․2023

Երկնային օվկիանոս 

 

  1. Օդ և մթնոլորտ.
  2. Օդի բաղադրությունը.
  3. Բարձրություն, ճնշում, ջերմաստիճան.
  4. Մթնոլորտի շերտեր

5.Թռչող սարքեր՝ բումերանգ, օդապարուկ, թղթե սավառնակ, պարաշյուտ…

  1. Թռիչքի երազանք: Լեոնարդո դա Վինչի XV դար

? Մտածեք այս հարցերի շուրջ և ներկայացրեք ձեր տեսակետները, պատումները բլոգում:

1.Ինչն է օգնում թռչուններին թռչելիս, ինչի շնորհիվ են նրանք և ինքնաթիռները թռչում?

2.Ինչու են թռչունները թռչում չնայած երկրի ձգողությանը (գրավիտացիային):

 

Նրանց աջակցում է օդը։ Ձգողության ուժին, որը թռչնին ցած է քաշում, հակադարձում է վերամբարձ ուժը: Դա տեղի է ունենում, երբ քամին հարվածում է թռչնի թևին: Իրականում, գրեթե բոլորը զգացել են այս ուժը: Այն պահին, երբ դուք ձեռքը դուրս եք հանում մեքենայի կամ գնացքի պատուհանից և քամու տակ եք դնում, այս ուժը բացում կամ բարձրացնում է ձեր ափերը: Գրեթե նույնը տեղի է ունենում թռչնի թևի հետ, բայց շատ ավելի ակտիվ, քանի որ թեւն ավելի մեծ է։ Այն ուժը, որը թռչունին առաջ է տանում, կոչվում է քարշի ուժ և հակադրվում է այն ճակատյին դիմադրությամբ:

Իհարկե, թռչուններին  հարկավոր չէ անպայման սպասել քամի լինի, որպեսզի նրանք կարողանան թռչել: Նրանք իրենց թևերի շարժումներով ստեղծում են օդի հոսք, որը բարձրացնում է դրանք։ Այս փեղկերը հատկապես կարևոր են թռիչքի ժամանակ, քանի որ այդ դեպքում թռչունը կարող է պարզապես օդապարիկի պես սահել՝ ճիշտ բռնելով քամին բարձրության վրա:

 

Իհարկե, ձգողականությունը դեռևս հեշտ չէ հաղթահարել, ուստի թռչուններն օգտագործում են բոլոր հնարավորությունները քաշը նվազեցնելու համար, ինչը նշանակում է, որ նրանք կարող են հեշտացնել իրենց թռիչքը: Ուստի նրանց ոսկորները սնամեջ են և լցված օդով, ունեն կարճ աղիքներ, որոնց մեջ սնունդը երկար չի մնում և նույնիսկ ատամներ չունեն։

Կարող եք դիտել նաև թռչունների թռիչքի մասին հետաքրքիր տեսանյութը:

Չափումները ցույց են տալիս, որ մթնոլորտային ճնշումն ըստ բարձրության ենթարկվում է փոփոխության: Ըստ բարձրության՝ օդը նոսրանում է, իսկ ճնշումը՝ ընկնում: Դա է պատճառը, որ լեռների վրա ճնշումն ավելի փոքր է, քան հարթավայրերում: Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ ներքնոլորտի ստորին շեր­տում յուրաքանչյուր 1000մ բարձրանալիս ճնշաչափի ցուցմունքը նվա­զում է մոտ 100մմ-ով: Յուրաքանչյուր 1կմ բարձրանալիս ջերմաստիճանը նվազում է 6 աստիճանով:

Օրինակ՝ եթե լեռան բացարձակ բարձրությունը 4000մ է, ապա գագա­թին մթնոլորտային ճնշումը կլինի 360մմ (760մմ – 4 x 100մմ = 360մմ):

Մթնոլորտային ճնշումը փոփոխվում է նաև՝ օդի ջերմաստիճանից կախված: Ջերմաստիճանի աճի դեպքում օդն ընդարձակվում է, դառնում է ավելի նոսր, ուստի ճնշումը նվազում է:

Հետևաբար՝ որքան օդի ջերմաստիճանը բարձր է, այնքան ճնշումը ցածր է, և հակառակը:

Մթնոլորտային ճնշման բաշխումը երկրագնդի վրա: Մթնոլորտային ճնշումը Երկրի մակերևույթի վրա տեղաբաշխված է խիստ անհավասա­րաչափ: Պատճառն այն է, որ երկրագնդի վրա կան տարբեր բարձրությամբ և տարբեր ջերմաստիճաններ ունեցող վայրեր:

Քարտեզի վրա հավասար մթնոլորտային ճնշումները պատկերում են հատուկ տարված գծերով, որոնք կոչվում են իզոբարեր (կազմված է հունարեն իզոս՝ հավասար, բարոս՝ ծանրություն, ճնշում բառերից):

Ամպեր: Մթնոլորտային տեղումներ: Կայծակ: Օզոն, օզոնի շերտ: Ստրատոսֆրա: Մեզոսֆերա: Արծաթափայլ ամպեր: Մթնոլորտի շերտերը:

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *